Targówek to jedna z trzech dzielnic jakie powstały po
rozpadzie wielkiej Pragi Północ (pozostałe to Białołęka i spadkobierczyni nazwy
– obecna Praga Północ), ten miał miejsce w 1994 r. i dał początek wielu
kuriozalnym zjawiskom językowym, które wsiąkają w ludzi silniej niż śródmiejski
smog.
Pod zbiorczą nazwę Targówek podciągnięto z grubsza tereny
przedwojennej gminy Bródno (Zacisze, Elsnerów, Bródno Stare, tereny bezimienne)
i dwóch peryferyjnych dzielnic: Targówka (de facto Targówek właściwy i
Przemysłowy) i Bródna (de facto Nowe Bródno).
Każdemu kto pamięta jak po tej stronie Wisły była tylko
Praga Północ i Południe ciężko przyjąć do wiadomości obecny stan rzeczy – o ile
podział terytorialny dzielnicy jest po części logiczny, to już to co zaszło w
kwestii MSI przełknąć się nie da.
Oto co mamy oficjalnie:
1 – Bródno
2 – Bródno-Podgrodzie
3 – Zacisze
4 – Targówek Mieszkaniowy
5 – Targówek Fabryczny
6 – Elsnerów
7 – Utrata
Co jest nie tak? Doszło do kompletnych przeinaczeń i pretensjonalnych
uproszczeń:
Bródno dzieli się zwyczajowo na Nowe Bródno (to które
„wyrosło” za torami, obok Golędzinowa i Pelcowizny) i Stare Bródno (dawna wieś
Bródno Stare). Granicę między nimi ciężko wyznaczyć, dobrym wybiegiem byłoby
oparcie jej na Rembielińskiej, ale to kwestia kompromisu i studiów planów
przedwojennych – swoją drogą ogólnodostępnych. Dużo więcej emocji budzi
przemianowanie Starego Bródna na Bródno-Podgrodzie. Drugi człon nazwy pochodzi
od jednego z wielu prl-owskich osiedli (takich jak np. Wysockiego),
składających się na większe założenie urbanistyczne i jest próbą upamiętniania
X-XI wiecznych fortyfikacji obronnych jakie odkryto na terenie dzisiejszego Lasku Bródnowskiego – od
razu rodzi się pytanie czemu wzorem Lasu Kabackiego i Lasku Bielańskiego nie
wyodrębniono także i jego?
Do rzeczy: nazwa Bródno-Podgrodzie jest tworem sztucznym,
równie dobrze można by powołać do istnienia rejony Gocław-Iskra i Gocław-Orlik...
Urzędnicy mogą wszystko.
Nieporozumieniem jest też fakt że spory obszar jakim jest PGR Bródno został oznaczony jako
cześć Targówka. Cały cypel pomiędzy św. Wincentego a Gilarską to teraz rejon
MSI Targówek Mieszkaniowy, a równie bródnowskie tereny na zachód od Kanałku
Bródnowskiego przypisano do Zacisza...
Zaginęły nam też Ugory – ale po nich chyba nikt nie będzie
płakał. Ustronie pozostało w pamięci mieszkańców jako nazwa części osiedla...
tylko w pamięci... czy pojawia się na mapach? Przed wojną tak było.
Targówek właściwy
rozrósł się wyjątkowo niepokojąco i przybrał nazwę jaka miała odróżnić
go od dzielnicy. Jak wspomniałem, wchłonął tereny PGR-u, oraz teren na wschód
od Radzymińskiej (tam gdzie znajdują się zakłady tłuszczowe). Cóż – bezsens takiego
posunięcia widać na pierwszy rzut oka – kominy i silosy wszak stoją... a sam
fakt że przecież granica biegnąca po Radzymińskiej byłaby znacznym uproszeniem
(a w tym urzędnicy preferujący klarowne sytuacje się lubują) i udogodnieniem po
prostu dziwi. Czym się kierowano? Po cóż? Ktoś ma jakieś pomysły?
Do rejonu „załapał się” też Kirkut Praski – ewidentnie
bródnowski. Tyle w kwestii Targówka Mieszkaniowego.
Zacisze to atrakcyjna nazwa i bez skrępowania naturalnie
podciągnięto pod nią Elsnerów czy Lewinów. To w zasadzie pozytywna kolej
rzeczy, jednak dla porządku można było podzielić osiedle na trzy części:
Zacisze, Zacisze-Elsnerów i Zacisze-Lewinów (Lewinów to w ogóle ostał się nam
tylko w mowie potocznej i na nielicznych mapkach, tak więc wielu może zachodzić
w głowę dokąd prowadzi ulica Lewinowska...).
Tereny na wschód od Wincentego i na zachód od Kanałku
mogłyby z powodzeniem być nadal Bródnem, ale deweloperowi bardziej podoba się
nazwa Zielona Zacisze... tak więc jest jak jest. No i te działki na północ od
Lewinowa... cypel między Bystrą a Radzymińską... mógłby z powodzeniem zostać
oznaczony jako Bródno. Ich zaciszańskość (identyfikowana z zabudową
jednorodzinną przecie) jest silnie wątpliwa.
Tutaj gładko przejdziemy do kwestii terenów przemysłowych
dzielnicy: Elsnerowa i Targówka Fabrycznego/ Przemysłowego.
Dworek Elsnera znajdował się nieopodal Nefrytowej, czyli
poza dzisiejszym terenem rejonu Elsnerów, który MSI wyznaczyło wyłącznie za
torami – czy słusznie? Konieczne byłoby dokładne studium historyczne, dla mnie
tereny te zawsze były bezimienne (choć nazwa na mapie była). Tworzyły strefę
przejściową pomiędzy Zaciszem a Targówkiem Przemysłowym... co gdzie się zaczyna
– trudno dociec. Nie mogę bezbłędnie wyrokować w tej kwestii, ale fakt że pętla
Elsnerów znajduje się na obrzeżu rejonu MSI tuż obok dawnego folwarku Dotrzyma
(ulica Piotra Bardowskiego) może być źródłem wielu spekulacji. Tutaj rodzi się
pytanie – skoro wyodrębniono Utratę (na zachód od ulicy o tej samej nazwie) –
czemu pominięto Dotrzymę? (Dotrzymę „dobrze widać” we wschodnim cyplu rejonu Targówek Fabryczny, tuż przy pętli
Elsnerów).
Wydaje się że dobrze wybrnięto z tego kłopotu, jednak na
przedwojennych mapach Utratę można lokalizować po obu stronach ulicy o tej
samej nazwie, zaś jej „ekspansja” na północ nie wydaje się dobrym wybiegiem.
Tyle zgrzytów – okolica jest w 100% peryferyjna i wyludniona, nie ułatwia to
konsultacji społecznych.
1 – Bródno (Stare i Nowe oraz pomniejsze tereny (np.
Ustronie) jakie zostały „naturalnie” wchłonięte)
2 – Targówek właściwy
3 – Zacisze w pełni zaciszańskie
4 – Zacisze-Lewinów
5 – Zacisze-Elsnerów
6 – Tereny Przemysłowe (z racji czystej umowności granic i skali mapy – nie
pokusiłem się o wyrysowanie granic)
Z góry przepraszam za uogólnienia
– dla dokładności artykuł winien być rozbity na kilka części, jednak z uwagi na
powiązania kuszącą okazałą się synteza, co też uczyniłem.
Mam wątpliwość co części artykułu.
OdpowiedzUsuń"Abstrahując już od takich detali jak to że w ramach rejonu MSI Bródno (a tym samym całej dzielnicy) znalazł się cypel z pętlą Żerań (!)"
Pętla Żerań nie znajduje się na terenie Targówka. Jest na granicy Pragi Północ i Białołęki. Widać to zresztą na mapie zamieszczonej w treści artykułu. Ten wspomniany cypel jest w ciągu Wysockiego/Marywilskiej. A pętla Żerań przecież ciągu Jagiellońskiej/Modlińskiej.
pozdrawiam
Jędrzej Kunowski
Dziekuję, oczywiście na mapie jest fragemnt Annopolu/Żerania, a pętla Żerań-FSO jest w granicach Pragi Północ - pokotłowało mi się. Śpię po 4-5 godzin dziennie i myśle że to tlumaczy brak koncentracji. Całość też powstawała na szybko - przed pójściem do pracy. W pracy też siedze przed kompem, a zdrowie nie dopisuje. Bardzo Ci dziekuje za wskazanie tej komprmitujacej pomyłki. Poprostu Praga Pólnoc zlała mi sie z Targówkiem.
OdpowiedzUsuńMSI Utrata to błąd zasadniczy. Właściwa tu nazwa to Antoninów (d. folwark i nazwa fortu XII, a obecnie posterunek kolejowy na wprost spalarni). Nazwa Kozia Górka Kawęczyńska zanikła i jest kojarzona tylko z Kozią Górką Grochowską. Prawdziwa Utrata jest w okolica Księżnej Anny. Nie ma żadnego powodu, żeby tak rozciągać Targówki. Źródłem błędów są plany geodezji, gdzie wpisywano dowolnie i kompletny brak wiedzy.
OdpowiedzUsuńPróbujemy to przełamywać: http://grochowniepragapd.blox.pl i akcjamiasto.pl
ja stanę trochę w obronie MSI. mimo wielu problemów z nazewnictwem (mam wrażenie, że zajmują się tym osoby, które nie mają o tym zielonego pojęcia), to wspaniałym pomysłem jest ustawienie tabliczek na każdym skrzyżowaniu - zawsze można wszędzie trafić, brakuje mi tego w innych miastach(nie mam pojęcia, jak u nich z nazewnictwem, bo się nie znam:) ).
OdpowiedzUsuńhttp://cyfrowademokracja.pl/index.php/artykuly/po-co-sa-nazwy
MSI jest bardzo przydatne, sęk w tym że mija się z celem w obecnej formie, a słoikom to już kompletnie robi wódę z mózgu.
OdpowiedzUsuń